Kis Kampi Ag Yoneticiligi 1. Duzey


Özgür Yazılım Kış Kampı
Ağ Yöneticiliği 1. Düzey

1. Gün:

Slayt:

Hoca Linkedin: @gakin

Kariyer olarak Ağ Uzmanlığı:

www.agyoneticileri.org → Ağ Yöneticileri Derneği

Aslında bu bir yazılım konsepti değil. Yazılımların haberleşmesini sağlayan bir konsept.

1 script dili bilerek geri kalan ağ işleri yapılmaya devam edilebilir.

Dernek Eğitim Portalı: www.ag.org.tr

Sunucu yönetmek, bir Network know-how’ımız olduğu anlamına gelmiyor.

Network denince endüstriyel networkler, uçak, gemi, tren, metro networkleri de düşünülmeli.

Satılan 100 switch’ten 70’ini Cisco satıyor.

En kabul görür sertifikaları Cisco’dan alıyoruz.

CCNA sertifikası takibi, roadmap sağlıyor. Giriş seviyesini oturtmamızı sağlıyor.

ISP → Internet Service Provider???

CCNA Cyber Ops sertifikası da var.

Software Defined Network → ???

Kampüs Ağları, Kurumsal Ağlar, en yaygın Ağ Yönetimi alanları. Temel CCNA dersleri buna hazırlar.

Data Center Ağları var. Sanallaştırma şuanda yükseliyor.

Kablosuz Ağlar. Heryerdeler.

VOIP → Network Üzerinde Ses/Video

Servis Sağlayıcı Ağları → Milyonlarca müşterisi olan sağlayıcılardır.

Ağ Güvenliği Uzmanlığı var.

VPN’in asıl amacı internet üzerinden ????

CCNA Cyberops → Siber güvenlik uzmanı olmak isteyen önce siber güvenlik bilmek zorunda. Basit bir web sayfası için en az 4 protokol kullanıyoruz. OSI referans modelini bilmeyen birisi güvenlik açığını kapatamaz.
Bu eğitimde, → Piyasadaki çoğu eğitim penetrasyon ya da vulnerability test şeklinde yapılıyor. Ama bu, → Sizin bankayı hacklediler,, napıcaz? Ne kadar veri çalındı? Ne kadar kayıp var? Kriz yönetmek zorundayız. Security Operation Center diye ofisler olur bankalarda. Muadili bir eğitim görmemiş hoca.

Security Onion???

www.ag.org.tr sitesinde Ücretsiz Eğitimler düzenleniyor. Dersler Online ve Canlı oluyor.

Cisco’nun Networking Academy sistemi varmış.

14:00

netacad.com

CCNA R&S → Routing and Switching

Cisco Networking Academy (netacad.com)

CCNA 1, CCNA 2, CCNA 3 duzeylerinde bilgimiz varsa CCNA R&S sertifika sinavina da girebiliriz.

Networking Academy sayesinde CCNA 1 sertifikasi alabiliriz.

Syllabus:

CCNA1 – Egitimi 1. Bolum, 11 bolum var toplamda.

Ozan Bük, Gökhan Akın.

Gecmis ve gunluk yasamimizda aglar..


Ağın bileşenleri


End Devices:

NIC (Network interface card) → Bazi cihazlarda kablolu, bazi cihazlarda antenli.
Bu cihazda bir adres var, MAC adresi. Biz bu son kullanici cihazini internete baglamak icin yazilimsal olarak TCP/IP Protocol Suite’i kullaniyoruz. TCP/IP, network uzerinden ip’ye ulasip iletisimi sagliyor.

Isletim sistemi olan bir bilgisayarda NIC’te TCP/IP haberlesme protokolunu eklersek network uzerinden haberlesme yapabilir.

2. kisim, Network Access Devices → 2 temel cihaz sayesinde cihazim internete baglanir.
1.’si Access Point (AP). Bu access point, kablo ile network’e bagli oluyor.
2.’si ise Switch. Son kullanicilari networke dahil etmek icin kullanilan cihazdir. Son kullanici switch ya da access point dedigimiz cihazlara baglaniyor.

Switch ile son kullaniciya ulastirdigim networku baska networklere baglayabilmem lazim.
Internetwork Devices:
Router
Gorevi: Networkleri birbirine baglamak. Bu bir ISP(internet service provider) ya da ISS(internet servisi saglayicisi)’i baglayabilir. Mesela ADSL ile baglayabilir.

Kurumsal sirketlerde networkleri birbirine baglayan cihazlardan bir tanesi de Firewall’dir. Router’in 2 ya da 3 tane portu olur. Firewall’in da oyle. Mesela bir tane ISS’e, bir tane ic network’e, bir tane de sunucu network’une baglanabilir.

AP gibi cihazlar network icinde networke dahil etmek icin var.

Access Point’lere switch’ten baglanti cekiyoruz.

Access Point’in 1 tane girisi oluyor. POE ozellikli bir switch aldiysaniz Access Point’e direk data kablosuyla guc de verilebilir.

Uzerinde network karti olan cihazlar genelde son kullanici cihazi olarak karsimiza cikiyor.

Networklerle ilgili bazi semboller var.

Networking Media var. Media, iletim ortami.

3 tip ortam cikiyor karsimiza.

1- Fiber Optik(Media) Kablolama – Işık ile iletim yapıyoruz. Işığın çok uzak mesafelere gidebilmesi için özel ayarlamalar yapılıyor. Bu kablolar manyetik ortamdan etkilenmiyor.
Cok pahali ve maliyetli, ama tasiyabildigi data miktari yuksek, tasiyabildigi mesafe yuksek, disardan manyetik alanlardan etkilenmiyor.
a) Multimode fiber
b) Singlemode fiber seklinde 2 cesit olur genelde.

2- Copper – (Elektriksel iletim)
UTP(Unshielded Twisted Pain) diye geciyor. Maximum 100mt.
Bina icinde genelde tercih edilir. Kapasitesi yuksektir. Bina icinde veri kaybi fazla olmuyor.

Kurumsal cihazlar, cok daha fazla kisinin ayni anda baglanabilmesi icin yapiliyor. Evde en fazla 15 cihaza baglanabilecekken Kurumsal yerlerde cok daha kaliteli malzeme, anten ve haberlesme teknolojileri kullanarak guclu Access Point’ler yapilabiliyor.

3- Wireless (Electromagnetic Waves)


2 Tip network yapisi var.
Bir ic networkte kullanilan teknolojiler.
Kisa mesafe icin buraya bir switch koyalim(eskiden hub vardi) ve bu cihaz 7/24 calisabilsin diye kullanilirdi. Buna Local Area Network demisler. (LAN). Bir de uzak mesafe baglanti teknolojisi olarak WAN gelmis. Wide Area Network.
Uzak mesafeye veri tasiyan ADSL, Kablonet, Uydunet gibi teknolojiler de var.
2 tip teknoloji var.
Biri LAN(local area network) teknolojiler.

Dunyada en yaygin LAN teknolojisi Ethernet. Bir paket yollayacagi zaman Ethernet Frame’i yolluyor. Paketin bas kismina Ethernet Header ekliyor. Son kismina da Ethernet Trailer ekliyor. Sonra Switche gidiyor, Paketi mesela ‘B’ makinesine nasil gidecegini…
IEEE 802.3 protokolunu kullaniriz.

Wireless LAN var. IEEE 802.11 protokolu kullanirim. Icerde yine cok hizli network kullanabilirim.

Bir de uzaktan haberlesme icin WAN teknolojileri var, Servis saglayicilar ucretli olarak satiyor.
Wide Area Network → Uzak mesafe haberlesme protokolu.

Ethernet, bize
-Kablo tipi,
-Veri iletim hizi,
-Frame yapisi(paket)
gibi teknolojileri tanimliyor.

WAN’da baglanti hizmeti alabilmek icin;
-ADSL (Buyuk kismini download’a ayiririm, kucuk kismini upload’a ayiririm. Dolayisiyla Ev kullanicilari kullanir genelde.)
-VDSL kullaniyoruz.
-G.SHDSL gibi hizmetleri kurumsallar alirdi eskiden (2Mbps/2Mbps hiziyla).
-Fibernet(Metro Ethernet) (Fiber teknolojisi daha yuksek hizlari kaldirabilir. Ancak bunun ucret karsiligi var.)

Network subelerimi Router’leri kullanarak baglayabilirim.

Internet, Dunyadaki tum networkleri birbirine baglayan, kimsenin sahip olmadigi bir hat yapisi.

Bir de disariya bagimli olmayan networkler var. Bunlara da Intranet diyoruz. Mesela askeriyede bu var.

Extranet, disariya acik sunucular, intranet, sadece iceriye acik sunucular.

Peki internet baglantisi icin Servis Saglayicidan alabilecegimiz hizmetler neler?
-ADSL,
-Kablonet → ADSL’den daha yuksek performans alabiliyoruz.
-GSM,
-Uydunet, baska secenegimiz yoksa alabilecegimiz bir hizmet.

Kurumsal firmalar icin bircok ISP, yedeklemeli(ADSL giderse digerinden) servisler sagliyor.

Gunumuzde internet trafiginin cogu video.
Artik IP cihazlar kullanimi artti. (IP telefon, IP kamera)






OSI REFERANS MODELI

A Bilgisayari → Switch → Router → Router sets → Router → Switch → Switch → www.google.com Web Server

Application Layers var.

L7 → Application → Son kullaniciya arayuz saglar.

L6 → Presentation → Data iletim bicimini belirler, (sıkıştırma, şifreleme, iletim biçimi txt)

L5 → Session → istemci yazilimi ile sunucu yazilimi arasinda oturum takibi.
Mesela google’dan bir web sayfasi istedik, Session, oturumu takip eder. Web sayfasi tamamlanana kadar surekli oturumu takip eder. Dosya transferi yapilirken transferin asamasini takip eden katman.


Bir DATA istemciden de gidebilir, sunucudan da gelebilir.

Data Transfer Layers var.

L4 → Transport

L3 →

L2 →

L1 → Datayi iletiyorsunuz. Sunucuya geldiginda L1’den baslayip L7 katmanina kadar tek tek yukari cikiyor. Boylece sunucuya datayi gondermis oluyoruz.


Application Layer’da farkli protokoller calisiyor, mesela; HTTP, FTP, DNS…

HTTP: GET www.google.com index.html
HTTP, datanin iletilmesi icin TCP’yi kullaniyor.(Farkli sekillerde UDP de kullanilabilir.) Data Transfer Layer’e gondermis oluyor.
Buradan sona isi TCP/IP (+NIC) hallediyor.


Transport Katmani’nin olayi:

Data’yi kucuk kucuk parcalara boler.
Bu parcalara Transport Header ekler.

Transport Header → Source port, Destination Port:80, Sequence number:1, Ack. Number:
Data’nin iletilmesiyle sorumlu olan katmanlar Data Transfer Layers’te.

TCP, kimseye oncelik vermez. Herkes esit kullanir.

L3 → Network katmani.

L4, Port numarasina gore verinin hangi uygulamaya cikacagini belirliyor.
Port No: 80 ise Web Server Software’e gidiyor. Mesela Apache. Port No: 25 ise SMTP software ile Mail sunucusuna gonderebilirim.

Tarayicida yeni sekme acinca Source port degisir. Destination port degismez genelde.

L3 → Network katmani, pakete Network Header ekliyor.

- N.H. - T.H. - Data - ← Paketim boyle olur.

Network basligi, ip adreslerini ekliyor. Source ip ve Dest ip mesela.

Ip adresi, o cihazdaki numarayi ifade ediyor. Siber Guvenlik saldirilarinda kimin ne yaptigini ip adresinden takip ediyorsunuz.


L2 → Data Link Layer

L1 → Physical Layer

Frame Header ve Kuyruk Header ekleniyor.

Frame Header’de Source MAC ve Destination MAC adresleri tutulur.
MAC adresleri normalde degismeyen bir adres. Bunlar sadece Ayni network icerisinde (ev ya da is) haberlesmeyi sagliyor. Dis dunya senin MAC adresini goremez.

Kuyruk kisminda ne var?
Frame Trailer
Hata kontrol bilgisi var. Hata kontrol alani(checksum).(data, iletimde bozulmus mu?)

L1 → Physical Layer’de bitlerin iletimi yapilir. [1001010011011100111]

Switch, paketi L2’ye cikariyor. L2, Mac adreslerine bakiyor, iletiyor. Router’e gelince Router, Paketi L1’den aliyor, L2’ye, L3’e cikariyor, karari veriyor, L2’ye dusuruyor sonra L1’e indiriyor, gonderiyor…
Sunucu Switch’ine gelince.. L1’den L2’ye cikariyor. Bakiyor, L1’e indiriyor, sunucuya gonderiyor. Sunucu, L4’e kadar cikariyor(L2→DestMac:MACS, L3→ Dest ip.), sonra port’una gore cikariyor.



Simdi bize ne anlatiliyor?
CCNA1 kursunda yani Ag Yoneticiligine Giris kursunda bize Bu katmanlar anlatiliyor.

Sonra Network cihazlarinin konfigurasyonlarina bakacagiz son gun.
Sonrasinda dersi tamamlayacagiz.

TCP, acgozludur. Bant genisliginin tamamini kullanmaya calisir.






16:30

L7 Application
L6 Presentation
L5 Session

Protocoller var. HTTP, SMTP, FTP.. gibi PROTOCOL DATA UNIT(PDU) var.

HTTP protokolunun Data’ya verdigi isim “Data”.

L4 Transport

TCP ile Transport Header eklenen dataya SEGMENT denir.
UDP ile Transport Header eklenen dataya DATAGRAM denir.

L3 Network

IP eklenirse

Network Header eklenince bu kumenin ismi PACKET oluyor.

L2 Data Link

Ethernet kullanilarak gerekli seyler eklenince FRAME olyor.

L1 Physical

BIT seklinde yolluyor.

Fiziksel katmanin bilesenlerinde kablo tipleri, voltaj dusunulebilir.


Katmanli yapi sayesinde teknoloji daha hizli gelisiyor. Cunku siz sadece ihtiyac duyulan katmani degistiriyorsunuz.

Internette TCP/IP modelini kullaniyoruz.

OSI TCP/IP Protocol Suite

L7 App, L6 Pres, L5 Sess APPLICATION

L4 Trans TRANSPORT (TCP or UDP)

L3 Network INTERNET (IP)

L2 Data Link NETWORK ACCESS
L1 Physical

Son kisim(L2, L1 or NETWORK ACCESS) LAN ve WAN gibi teknolojileri kullaniyor

TCP/IP, bugun internette kullandigimiz model. Ancak OSI katmani, bize bir haberlesme modeli olusturmus.

NIC’lere TCP/IP Protokolu yukluyoruz.

Gunumuzde Ethernet network karti kullaniyoruz. Bu da LAN kullaniyor. Eski teknolojileri kullanmiyoruz artik.


3. KONU

Protokol dedigimiz Kurallar Dizisi var.

Internette haberlesebilmek icin ortak bir protokol belirlemek gerekiyor. Yani bir nevi ayni dili konusmak istiyoruz diyebiliriz.

IEEE standartlari gibi standarlar var.

Referans modelleri var. Mesela OSI Referans Modeli.

( Fiziksel katman, data iletimini gerceklestirir.)

Katmanlardan inerken yeni veriler eklenmesine, Kapsulleme diyoruz. Encapsulation.


Kullanabilecegimiz Programlar:

Wireshark yazilimi var. Bu yazilim, sizin network kartinizi dinliyor. Bu yazilimi actiktan sonra, Network’u dinlemeye basla dedigimizde, bir Web sayfasi actiysak Wireshark’i acip acigimiz sitenin paketlerini inceleyebiliriz.

Mesela Wifi’i secersem, Network kartima Access Point’ten gelen paketleri gorebilirim.

Wireshark, benim bilgisayarimdan cikan ve benim bilgisayarima giren butun paketlerin listesini bana cikarabilir. Network isleriyle ilgilenenler bol bol kullanir.

Bu yazilim ile Monitoring de yapabiliriz.



Son gun Packet Tracer gorecegiz. Kullanici adi ve parolamizla bu yazilimi kullanabilecegiz.


Ping, haberlesmenin olup olmadigini anlamak icin kullanilan bir protokol.

Packet Tracer, herhangi bir pahali network cihazi almadan testlerimi yapmami sagliyor.
Bu bir simulasyon yazilimi. Gercek cihazlar degil bunlar.
Temel ve detayli networkleri test edebilecegimiz bir yazilim.



2. Gun:

Ders icerigi:

1 → Giris
3 → OSI

4 → L1
5 → L2
6 → L3

7 → L3
8 → L4
9 →
10 → L7, L6, L5
11 →

2 → Network cihaz konfigurasyonlari oldugu icin en son islenecek.



CCNA, gunluk network kullanim bilgisinin yuzde 70’ini iceriyor. Temel niteliginde.

OSI, data haberlesmesini aciklayan bir modeldir. Data haberlesmesinin kendisi degildir.
Biz suanda TCP/IP modeli kullaniyoruz.

3. Katmanda calisan bir cihaz, 1, 2 ve 3. katmanlara bakabiliyor.
Firewall gibi 7. katmanda calisan cihazlar tum katmanlara bakabiliyor.

Enerji Hatlarindan Ag(Powerline networking) yapilabilir.

whatismyip.com sitesinden Internet Service Provider’imize ve bize saglanan ip adresimize bakabiliriz.

4. Konu: Fiziksel Katman

Kablolama kismini 1. katmani ve 2. katmani birlestirmisler. Ethernet’in 1. katman bilesimi de var. Ethernet’in 1. katman bileseni: kabloya hangi hizda data gonderiyoruz?
1. katmanda, yeni gelisen baglanti teknolojilerine gore baglanti hizi artirilabilir.
1. Katman ve 2. Katman birlesik vaziyette. ADSL de, Kablonet de 1. ve 2. katmani birlikte kullanir.
2. Katman sabit kalirken 1. katmanin ozellikleri degistirilebilir.
Ethernet UTP ve Fiber kablodan calisan, MAC adreslerini kullanan ve teknolojiye gore hizini artiran bir teknoloji.

Fiziksel katman diyince; kablolar, baglanti kisimlari gibi bolumler aklimiza gelmeli.

3 kriter; benim bilgisayarimin network kartinin destekledigi hiz limiti, kablonun destekledigi hiz limiti, switch’in destekledigi hiz limiti.

Degistirmesi en zor sey, sistemin kablolamasidir, maliyeti en yuksek kisimdir. Eger kablo sistemi destekliyorsa Sadece switch degistirilerek internet hizi ust seviyeye tasinabilir.

Utp kablolarda digital haberlesme yapiyoruz. Ama havadan iletisim yapildiginda sinusoidal dalgalar oluyor.
Fiziksel kablolama standartlarini belirleyen kuruluslar var.
Kablonun kaliteli calismasi icin standartlari belirleyen kurumlardir.

L1 Fiziksel Katman

Bilgisayardan RJ45 Connector

- UTP Kablo
- Voltaj seviyeleri
- Kodlama
- Data hizlari

UTP Kablolarin icinde cesitli ozelliklerde kablolar var, bunlar ayri ayri boyanmis.
Normalde max: 100 metre kablo uzunlugu olur.

TB T → Turuncu renkli olur.
YB Y
MB M
KB K

Mesela 10 Mbps Ethernet olsa
+5V → 1
-5V → 0

10 Mbps olabilir
100 Mbps
1 Gbps
10 Gbps
40 Gbps
100 Gbps


Fiziksel ortamlarda 3 tip iletim karsimiza cikiyor.
- Bakir Kablo: UTP kablo ya da Coaxial Cable kullanabiliyoruz.
- Fiber Kablo: MultiMode Fiber ve SingleMode Fiber olarak 2 tip olabilir.
- Wireless(Kablosuz) iletim: Elektromanyetik dalgalar kullanarak iletim islemi gerceklestirilir.

UTP kablo, Unshielded Twisted Pair diye gecer. 8 tane tel ciftinden olusur.

Ilk kablolar ciktigi zamandan beri kablonun kalitesini olcen kategoriler var.
Ilk kablo zamanlarinda
Cat 5: 10/100Mbps kablolar varmis. Kabloyu biraz gelistirmisler.
Cat 5e(enhanced): 10/100/1000 Mbps destekler hale gelmis.
Cat 6: 10/100/1000 Mbps ve 10 Gbps destekler hale gelmis. Kablo ciftleri arasi manyetik problem olmasin diye ortalara plastik koyarak ayirmislar.
Cat 6a da kullaniliyor.
Cat 7: 10/100/1000 Mbps ve 10/40 Gbps desktekleyebilir. Kablo ciftleri arasi plastik koyulmus, ayrica ciftlerdeki kablolar arasina da plastik koyulmus ve en disa da plastik kalinlastirilmis.

* Genelde Cat 6 satilir piyasada.
UTP Kablolama:
5 metreden kucuk UTP Cat 7 patch kablo satin alabiliyoruz (3 metre, 5 metre)

Bilgisayarin network kartindan cikan kablo duvar prizindeki kablolamaya gidiyor. Duvar prizinden switche gitmesi icin switch’e benzeyen bir panoya gidiyor.. Bu panoya biz PATCH PANEL diyoruz. Boylece tertemiz yillarca kaliyor. Switchi degistirmek istersek sadece switchi degistiriyoruz. Switch’in de portlari var. Mesela Switch’in 100 Mbps’lik portlari oluyor, sag tarafinda 2 tane 1000 Mbps’lik portlar da oluyor.
Portlara hangi odadan geldigini yazabiliyoruz.
PATCH PANEL’lere genelde guc verilmez.
Akilli Switch’lerde cihaz icin konfigurasyon yapabiliyorum.

Patch Panel, sadece kablolarin cakildigi bir paneldir. Ona elektrik vermiyoruz. Switch’e bagladiktan sonra bu Switch’ten merkeze kablo cekiyoruz.

Katman 1’in Temel Ilkeleri:
- Bant Genisligi (Bandwidth):

O hattin tasiyabilecegi maksimum bant genisligi.

bps
Kbps
Mbps
Tbps

- Netgenislik (Throughput):

Bandwidth 100 Mbps olsa bile Throughput, hiz testinde gordugum, mesela 80 Mbps

Bir de Goodput varmis..

Fiziksel Medya Turleri var.



Bakir Kablolama:
Bakir Medyanin Ozellikleri

4 Bit, 1 kontrol bitiyle beraber 5 bit paketlemesi????

Yuksek elektrik hatlardan gececek olan kablolamada tel ciftleri folyolarla sarilmis STP kablolari, UTP kablolar yerine kullanabiliriz.

Koaksiyel tabloda 2 tel var.


UTP Kablolama:

Kablolar, 305 metre UTP kablo olarak satiliyor. Ortalama Cat 6 kablonun metresi 1 TL(2020 Ocak ayi).
Kablolarin uclari etiketlenerek Duvarin icerisindeki kanala yerlestirilir. Bir ucu duvar prizine, diger ucu ise Cabinet’e yerlestirilir. Patch Panel ile Switch arasinda Patch kablo cekiyorum.

Patch Panel kullanmadan kablolamayi direk Switch’e baglarsaniz her sey karmakarisik olur. Ancak Patch Panel kullanirsak cok duzenli bir Kabinet yapabiliriz. Kablo uzerinde 60 cm arayla numaralarini yaziyorsun. Patch Panel’in on yuzunde de tek tek hangi odanin hangi prizinden geldigine bakabiliyorsun.

UTP Kablolarini Test Etme:

Kablolari test etmek icin test cihazi kullaniyoruz.
- Tel Haritasi
- Kablo Uzunlugu (maksimum 100 mt)
- Zayiflama kaynakli sinyal kaybi
- Capraz Konusma (Crosstalk)

Test cihazlari sayesinde bina ici kablolamanin kalitesini de olcebiliriz.



Fiber Optik Kablolama
Fiber Medya

100 metreyi gecen kablolamayi nasil yapacagiz?
O zaman Fiber kablo kullanabiliriz(UTP’ler arasi Switch’ler kullanarak da menzili artirabiliriz.). 2 tip Fiber kablo var.
- Muti-Mode Fiber:
Kalin,

- Single-Mode Fiber: Laser isik kullaniliyor. Bu kablodaki yogun isik 100 km’ye kadar gonderilebiliyor, ancak bunlar maliyetli.


Switch’te 2 bos modul geliyor. Biz buraya fiber icin modul aliyoruz. 80 km’ye isik gonderen modulun fiyati 2000 dolar.
Oteller bina icinde Multi-Mode Fiber cekiyor. Ancak menzil cok yuksekse Single-Mode Fiber kullanmamiz gerekiyor.


Son yillarda Fiber cekmek maliyetli oldugu icin cozum uretmek istemisler.
Demisler ki isigin farkli dalga boylarini kullanalim biz.
Dalga boylarini degistirerek 3 farkli 10 Mbps saglanabilir. Tek bir fiberden dalga boyu degistirerek yuzlerce 10 Mbps saglayabilirsin.

Ozel servis saglayicilar yapabilir bunlari.

Patch Panel’ler de 24 veya 48 Port seklinde satilabiliyor.

ORNEK:
Bir binada 40 datali bir kabinet alabilirim.

40 oda icin 50’ser metrelik kablolar alsam 2000 metre kablo lazim olur. 3 Kablo seti alabiliriz.


T568B T568B 10/100 Mbps

1 TB TB Tx +
2 T T Tx -
3 YB TB Rx + ???
4 M M
5 MB MB
6 Y T Rx - ???
7 KB KB
8 K K


Cross Kablolama:

T568B T568A 10/100 Mbps

1 TB YB 1 → 3
2 T Y 2 → 6
3 YB YB
4 M M
5 MB MB
6 Y Y
7 KB KB
8 K K


1 Gbps hizda 8 telin tamamini kullaniyorsunuz. Hatta 8 telin 8’inden de 20 Mbps tasimaniz gerekiyor.

3 tip kablo cikiyor karsimiza.
1- Duz Kablo (Straight-Through Cable)
Bir ucu T568B ise Diger ucu da T568B olmasi gerekiyor.
Bir ucu T568A ise Diger ucu da T568A olmasi gerekiyor.

2- Crossover Cable
T568B - T568A

Console Cable???
3- Rollover Cable
Bir taraf 1,2,3,4,5,6,7,8 ama diger taraf 8,7,6,5,4,3,2,1 seklinde diziliyor, sonra 1-1 ile 2-2 ile seklinde. Suanda pek kullanilmiyor.

Network kartim Transmit telinden veri gonderiyor, Receive telinden sinyal aliyor.
Switch, Transmit telini Receive teline donusturebiliyor.

Transmit → Transmit icin Straight Cable seklinde kullaniriz.
Ancak Switch’ten Switch’e veri gondermek istiyorsam, Switch R(Receive) seklinde yolladigi ve veriyi alacak olan Switch de T(Transmit) almasi gerektigi icin Crossover Cable kullaniyoruz.

Switch Transmit’i Receiver’e donusturuyor. Dolayisiyla Switch’ten Switch’e Crossover Cable kullaniriz.
Crossover Cable, bir ucu farkli renklendirilmis, diger ucu farkli renklendirilmis bir kablo cesidi.
Switch kullaniyoruz, cunku hem verinin daha uzaga iletilmesini sagliyor, hem de gelen verileri toplu sekilde iletmeyi sagliyor.

Iki bilgisayari birbirine baglarken Crossover Cable secmem gerekiyor.


Ayni tip cihazlar Cross Kablo ile birbirine baglanir. (Router’lerde Network Karti oldugu icin PC gibi davranir.)

A Bilgisayari ile B Bilgisayarini baglamak icin Cross Kablo kullanirim.
C Routeri ile D Routerini birbirine beglamak icin Cross Kablo kullanirim.
A Bilgisayarini C Routerine baglamak icin Cross Kablo kullanirim.

E Switch’i ile F Switch’ini birbirine baglamak icin Cross Kablo kullanirim.
G Hub’u ile H Hub’unu birbirine baglamak icin Cross Kablo kullanirim.
E Switch’i ile G Hub’unu birbirine baglamak icin Cross Kablo kullanirim.

T568B-T568A kablolama yapinca Cross Kablo kullanmis oluyoruz.

Farkli tip cihazlar Straight Kablo ile birbirine baglanir. (T568B-T568B)

A Bilgisayari ile E Switch’ini birbirine baglamak icin Straight Kablo kullanirim.

Tip1 Router diyelim, Tip2 Switch diyelim, Straight kablo kullanilir.

Bina icinde genelde Straight Kablo kullanilir.


Fiber Optik:

Multi-Mode Fiber
Isik Kaynagi: LED
Isik, camlara carpa carpa gidiyor.
Renk: Turuncu
Kablo uzerinde 62/125 Mikron yaziyorsa bu Multi-Mode Fiber Kablodur.

Single-Mode Fiber
Isik Kaynagi: Laser (Cok yogun bir isik kullaniyorsunuz.)
Kablonun Rengi: Sari
Kablo uzerinde 9/125 Mikron yaziyorsa bu Single-Mode Fiber Kablodur.


Fiber Kablo cekiyorsam 2 tele ihtiyacim var. Bir tanesi Transmit icin kullaniliyor, Bir tanesi Receive icin kullaniliyor. Fiber Kablo’da haberlesme icin bu sekilde 2 tel kullaniliyor.
Normalde ayni dalga boyunda isik iletimi yapiliyor.

8 Tel Fiber 3 USD/mt
16 Tel Fiber 3,5 USD/mt
24 Tel Fiber(Core) 4 USD/mt
48 Tel Fiber 4,5 USD/mt
72 Tel Fiber(Core) 5 USD/mt

24 Single Mode Fiber 9/125 Mikron fiber dusunelim.

Single Mode cok ozel bir yontemle sonlandiriliyor. Siradan birisi sonlandiramaz.
Fusion olaylari falan var. 24 Teli tek tek toplayip fusion yapmak gerekiyor.

Baglantiyi saglamak icin Switch’lere Cakmak buyuklugunde Fiber Modul aliriz.

Baglantilari sonradan cesitlendirebilmek icin 8 Tel Fiber kullanacaksak bile 16 Tel Fiber alabiliriz.

Fiber modullu akilli Switch, Fiber modulsuz akilli Switch’ten 1000 USD daha pahali oluyor normalde.

Fiber Kablo yerlestirmenin standartlari var. Genelde uyulmuyor.

Multi-Mode Fiber gunumuzde fazla tercih edilmiyor.

Single-Mode kablonun icerisinden Laser isini geciyor.

Fiber Kablonun bir ucundan Fener isigi tuttugunuzda obur ucundan o isigi gorebiliyorsun.

Kisa mesafede Multi-Mode Fiber kullanarak maliyeti dusurebilirsin, Switch modulu de daha ucuzdur. Ancak gunumuzde mumkun olan her yerde Single-Mode Fiber kullaniyorlar.

Fiber Kablolarda test cihazlari mesafe olcebiliyor.
Bakir Kablolarda da akilli test cihazlari var. Bakir Kablolarda da mesafe olculebiliyor.


Fiziksel LAN Topolojileri:

Bus Topology:
Mesela evde tek bir kablo var, siz o kablonun bir yerinden kendi bilgisayariniza kablo cekiyorsunuz.

Ring Topology:
Bilgisayarlar birbirine halka seklinde bagli.
FFDI????

Star Topology:
Gunumuzde bu topolojinin gelismisini kullaniyoruz.

Extended Star Topology kullaniyoruz.
Burada Switch’ler kendi aralarinda Bus topology kullaniyor ama merkezi bir Star Topology var.

Token Ring seklinde var.
Token Ring’in Fiziksel Topolojisi: Star Topology, ancak Mantiksal Topolojisi: Ring topology.








2. Katman:

LAN Teknolojisi:
Ethernet,
Token Ring (Eski),
FFDI (Eski),

LAN teknolojileri, L2 ve L1 Katmanlarinda calisiyor.

L1 → Fiziksel Topoloji, Data Hizlari, Kablo Yapisi
L2 → Framing isleri yapilir. F.H. ve F.T. ile ilgili islemler.

WAN Teknolojileri: ADSL, Metro Ethernet

2. Katman: DATA LINK LAYER

2. katmanda yapilan islemler:
- Framing:
Yani bir PC, bir network kartindan bir sinyal cikaracagi zaman paketin basina ve sonuna bir takim bilgiler ekliyor, biz buna FRAME diyoruz, ve cikariyor.
- Media Access Control Method:
Hangi algoritmayla paket iletilecegini kontrol eder.
Iletim ortamina gecisin kontrol edilmesi…

Iletim ortamina nasil sinyal gonderecegim?
Iletecegim ortamdaki kullanici sayisina bagli.

2. Layer’in ustlendigi onemli gorevlerden biri:
Iletim ortamina FRAME yollarken hangi methodlari uygulayacagim? Paket iletiminde COLLISION olursa ne yapmam lazim?

--Ethernet: MAC Method (CSMA/CD): (MA: Multi Access)

Hat bossa FRAME ilet, hat doluysa bosalmasini bekle.
FRAME’i iletirken hatti kontrol et.
COLLISION tespit edilirse;
- FRAME iletimini kes,
- Bozucu sinyal ilet
- Sayac baslat(random)
- Sure bitiminde ILK ADIMA(hat bossa frame’i ilet) don.


Carpisma ihtimalimin olmadigi yerde L2 layer icin PPP(Point to Point Protocol) kullanabilirim.
Boyle olursa paketin basina PPP basligi ekleniyor.
PPP 4 Byte oldugu icin, cok daha kisa bir baslik oldugunu soyleyebiliriz.
Normal Ethernet Headeri 14 Byte.

Switch’ten sonra PPP ekliyor mesela, sonra bir yerde(galiba Router’da) HDLC kullaniyoruz.

--Wireless LAN (CSMA/CA)

Bir makinenin MAC adresi, fiziksel bir adrestir. Network Card’ina basili durur.

Ic Network(192.168.1.X) icinde MAC adresiyle paket yollanir.

Paketin Google’a gidebilmesi icin MAC’ten MAC’e yollamak lazim.
A bir PC olsun.
MACA → MACR(Router’in MAC adresi) bu sekil yollarim.
Router’in adresi 192.168.1.1 sayesinde biliniyor.

L2 katmaninda yapisal guvenlik aciklari var. Saldiri yontemlerinin onlemleri de var.
Daha kaliteli Switch’ler alinarak bazi MAC taklidi onleme gibi onlemler alinabilir.
VPN kullanirsam MAC adresim gitmiyor.

MAC adresleri 48 bit olur.
Bilgisayarda bunu 4 bit 4 bit bolerek 14 karakterden olusan Hexadecimal bir adrese ceviririz.
MAC adresi NIC(Network Interface Card)(Ethernet Card)’ta tutuluyor.
Burned-in Address. Physical Address.

C:> ipconfig -all

Physical addres: 00:01:AB:2E:55:11

Ilk 24 bit(6 karakter), OUI diye gecer.
(OUI = organizational unique identifier)

Ikinci 24 bit ise, uretici tarafindan tanimlanmis seri numarasi.

Mesela MAC adresinin ilk 6 karakterini Huawei satin almis, sonra son 6 karakterini kendisi vermis oluyor.


3 tip MAC Adresi tipi var:

- Unicast:
Mesela A bilgisayarimiz olsun.
hedef: MAC A

- Multicast:
hedef: 01:00:5E:…..

Ayni anda birden cok kisiye ulasmak istiyorsam bunu kullanirim. Kendine has yontemleri var.

- Broadcast:
MAC: FF-FF-FF-FF-FF-FF
Yani herkese o paket gider.

MAC A → MAC FF..FF // Yani A bilgisayarindan, o networkteki herkese paket yollamak istiyorsam bunu kullanirim.




Ethernet’in Paket Yapisi:

Ethernet, 2. Katmanda calisan bir protokoldur.

Ilk zamanlar 7 Byte’lik Preamble diye bir alan varmis. Bu alan sadece …
Diyelim ki sadece 1 ve 0’lardan olusurmus.
Eskiden paketteki bitlerin baslangic ve bitis cizgilerini anlayabilmek icin birsuru bit gondermisiz.
Sonra, SFD (Start Frame Delimiter) Yani Frame’in baslangic cizgisi.

Preamble + SFD ‘nin son iki biti ‘11’ oluyor. Burada Frame’in bittigini anliyoruz.

Preamble(7 Byte) + SFD(1 Byte) + DESTINATION MAC(6 Byte) + Source MAC(6 Byte) + Type(2 Byte) + DATA(46-1500 Byte) + FCS(4 Byte)

Ip konusacaksak Type kismina 0x0800 yaziyoruz. (Sayinin basina 0x yazmissam o Hexadecimal oldugunu belirtmek icindir.)

FCS(Frame Check Sequence)

Preamble ve SFD, eski teknolojiler icin duruyor. Suan uzerinde fazla durmayacagiz.

Preamble ve SFD’yi saymazsak;
Minimum Frame: 64 Byte
Maximim Frame: 1518 Byte


CRC Algoritmasi var.
FCS = CRC algoritmasi ile hesaplanan hata kontrol degeridir.
Paket gonderilmeden once FCS bulunur ve pakete eklenir, paketi alan da FCS’yi hesaplar. Eger esit degilse paketin bozuldugu anlamina geliyor.
Paket bozuksa alici, paketi cope atiyor. TCP, ust katmanda paketi yeniden isteyebilir. Ancak L2 katmaninda paketi yeniden isteyecek bir mekanizma yok.

Ethernet o kadar basit bir yapiya sahip ki.. ???
Servis Saglayicilarinin sagladigi Metro Ethernet ???



Switch Nasil Calisir?

Switch’lerin tuttugu bir kablo var. Bu kablo sadece MAC adresi kablosu.
Ping atabilmek icin bile cihazin IP’si olmasi gerekiyor.

Switch, hic paket atmayan bir makinenin MAC adresini ogrenmez.

Switch bu MAC adresini, o bilgisayar paket yolladiginda ekliyor.
Bir paket geldigi zaman paketin geldigi PORT numarasini ve MAC adresini kaydediyor.

“show mac address-table” komutuyla Switch’e kayitli MAC adreslerine bakabiliriz.
Port ve MAC Adresi kaydedilir.


Eger bir A bilgisayarindan B bilgisayarina paket yollaniyorsa, 2’si de address-table’da kayitli degilse A bilgisayarinin Port ve MAC adresini, Source cihaz oldugu icin ogrenir, B’nin PORT’unu bulabilmek icin Ag’da kayitli olan tum cihazlara ilk paketi yollayip gonderilecek MAC adresine sahip olan cihazin PORT’unu bulup address-table’a kaydediyor.
Ayni Port’a kayitli birden fazla MAC adresi olabilir.


16:15

Ethernet’in bant genisligi zamanla artmis.

Birkac Ethernet Modulu’ne bakalim:

100BaseTX Ethernet diye bir tip var.
100 Mbps hizinda, T: Twisted Pair (UTP)
max. mesafe: 100 mt

Bir Switch’te 24 tane 100BaseTX port olabilir mesela.

1000BaseT Ethernet, 1 Gbps hizli bir T: Twisted Pair (UTP)
max. mesafe: 100 mt.

1000BaseLX Ethernet, 1 Gbps, L: Long Wavelength
Single Mode Fiber: 10 Km
Multi Mode Fiber: 500 mt.

1000BaseSX, 1 Gbps, S: Short Wavelength
Multi Mode Fiber: 275 mt

Bazen Switch’in bir ucuna LX modulu, yan binadaki Switch’e ise SX modulu takiyorlar. Bunlar haberlesemiyor.


Diyelim ki cihazin 24 tane 1000BaseT, 2 tane 1000Base X portu olabilir.
1000Base X demek, bos modul demek. Istedigimiz bir 1000Base modul alip takabiliriz.

Diyelim ki Switch’imize takmak uzere biz 1 tane 1000BaseLX SFP(small form pluggable module) satin aldik.

Switch calisma prensibini ogrenince bazi basit network saldirilarini ogrenebiliriz.

Ethernet ilk ciktiginda Switch yokmus. Sadece Hub cihazlari varmis.
Hub, 10 Mbps hizi destekleyen ve icinden iletim hatlarinin gectigi bir cihaz.
Bu cihaz half duplex calisiyor. Yani tek yonlu iletim saglar. Ayni anda hem Transmit hem Receive yapamiyoruz.
Ancak gunumuzde Switch’lerinde bir hattan Transmit, bir hattan Receive yapabiliyoruz.
Switch’lerde Full duplex haberlesme(cift yonlu iletisim) saglanabiliyor.





10 Mbps Ethernet: Ethernet ismini vermisler.
100 Mbps Ethernet: Fast Ethernet
1000 Mbps Ethernet: Gigabit Ethernet ismini vermisler.

Switch’in hiz ayarlarini yapabiliriz.

Switch’ler 2 sekilde calisiyor.
1- Switch’e paket girdigi zaman ilk olarak Dest. MAC adresi giriyor. Sonra Source MAC adresi giriyor..
Switch butun paketi alsa, kontrolden gecirse sonra yollarsa iletim yavasyabilir.
Switch’ler gerektiginde hata kontrolu de yapabilir. Bu ozelligi acabiliyorsunuz.

Fast Forward Switching(Hizli Ileri Yonlu Anahtarlama)
Fragment … ???



2. Katmanin Ozeti:

2. Katmanda Ethernet icin MAC adresleri kullanilir.
Kablosuz haberlesmede de MAC adresleri kullanilir.
PPP’de MAC adresleri kullanilmaz. PPP, bir noktadan diger noktaya iletimi saglar.

Ethernette 6 Byte Dest. MAC, 6 Byte Source MAC, 2 Byte IP ekliyor, yani 14 Byte.
PPP’de ise 4 Byte tutuluyor.

Kablosuz haberlesmede baslik uzunlugu cok daha uzun. Cunku baska seylere de bakiliyor.







6. Konu: 3. KATMAN – Network Katmani

2 ayri IP protokolu var. IPv4 ve IPv6.
1980’lerde baslayan IPv4 protokollu IP adresleri tukenme noktasina geldi.

IP’ler bol keseden dagitildigi icin yeni kurulan kuruluslar IP bulamaz oldu.

IPv6, 128 bit ile kurulmus.

Wireshark yazilimi, Network’u dinleme yazilimiydi.

IPv4’te ve IPv6’da protokol alanlari var. Ust katmanda hangi protokolle haberlesecegini belirtiyoruz.

IP adresleri 2 kisimdan olusuyor.



LAYER 3 - NETWORK LAYER

Network Basligi, T. Header, Data ekliyorduk.

Network katmaninda yapilan islem ise,
- Best Path Selection ( Yol secme islemi)
based on Dest. IP Address
- Routing (Yol Secimi)
- Packet Switching


Network1, bir Network’um olsun. Butun IP adreslerim 192.168.1.X seklinde.
Network2, diger bir Network’um olsun. Butun IP adreslerim 192.168.2.X seklinde.
8 bit = octet

Router’lerin tuttugu tablo da Routing Table.

ROUTING TABLE
Destination Network Exit Interface
C 192.168.1.0/24 Fa0
C 192.168.2.0/24 Fa1

seklinde.

Dunyada kac tane Network var?
550 bin tane network var.

Whatsapp mesajindaki paket, Turk Telekom’un gereken Router’ine geldiginde Dunyadaki gerekli yone dogru gidiyor.

ODTU’deki butun IP’ler, 144.122.X.X seklindedir.
ITU’deki butun IP’ler, 160.75.X.X seklindedir.

Router, duruma gore paketi yonlendiriyor.

Komut: show ip route

Mesela ev Network’umuzde

0.0.0.0/0 Se0 → Bilmedigin her seyi Se0’a yolla.


Dunyadaki butun Networklerin bazi Router’lar tarafindan bilinmesi gerekiyor.




Saldiri yontemleri var. Bir tanesi bilgisayarin servis almasini engellemek.
Mesela cihazin baglantisini kesmek kucuk capli bir ataktir.
Switch’in MAC adres tablosu vardi.
Kali Linux’ta saldiri icin toollar var. Ama saldirinin nasil calistigini anlamaniz icin Network’un calisma prensibini bilmeniz gerekir.

Linux saldiri komutu:
macof // Switch’teki MAC adreslerine saldiriyor.
// Switch’in tablosunu doldurma saldirisidir.
// Baskasinin paketinin sana da gelmesini saglamis oldun.
//Switch’i bir PORT’tan belirli sayida MAC alabilecegine dair ayarlarsak onlenebilir.





3. Gun:

Dunyada 550 bin Network var demistik.
Mesela 1 tanesi Anadolu Universitesi Network’u, 1 tanesi Istanbul Teknik Universitesi Network’u.
ITU, dunyaya kendini tek bir ip ile tanitirken, kendi icinde 250 tane de Network barindiriyor mesela.

Router’lerin isi Network’leri birbirine baglamak.
Bir Router’in, bagli oldugu butun Network’leri bilmesi gerekiyor.

R1 # show ip route

DESTINATION EXIT
NETWORK INTERFACE
C Netw1 Fa0 C: Connected
C Netw2 Fa1
C Netw3 Se0
S Netw4 Se0 S: Static
S Netw5 Se0

Bilgisayarin icerisinde de bir tablo var. Routing Table.


L3 Network Layer

- best path selection
- packet switching

3. Katmanda en yaygin kullandigimiz protokol, IP protokolu.
IP: Internet Protocol

N.H. - T.H. - DATA

Burada N.H. → 20 Byte


Version + + ToS 4 Byte ToS: Type of Service
???? 4 Byte
TTL + Protocol + 4 Byte TTL: Time to Live Protocol: TCP olacaksa TCP yazariz.
Source IP 4 Byte
Destination IP 4 Byte


TTL degeri, her Router gecisinde 1 azaldigi icin sunucuya ping attigimda kac Router gectigini hesaplayabilirim.

TTL’in kactan baslayacagini normalde isletim sistemi belirliyor. Genelde 64 verilir.

Type of Service ile paketlere oncelik verebiliyoruz.



IP Adresleri

192.168.1.5 → Noktalarla ayrilan her alan 8 bit. Yani 0-255 arasi deger alabiliyorlar.

Ilk uc alan, NETWORK PORTION seklinde. Son alan ise HOST PORTION oluyor.

Mesela 192.168.1.X → bu Network’e bagli olan bilgisayarlar ..1.5, ..1.80, ..1.155 olabilir.

Subnet Mask, ilk 3 oktet’in Network kismi, son oktet’in Host kismi oldugunu ???
Bir IP’ye bakarken Subnet Mask diyor ki bir IP seninle ayni Network’teyse ilk 3 oktet’i ayni olmali.

Subnet Mask ???

Default Gateway ??? Bizimle ayni Network’te olan bir kullanici. Genelde ilk IP’yi ya da son IP’yi veriyorlar.

Bizim Network’umuz, bagli oldugumuz Router’in bir bacagindan bagli. Router’deki bacaklarin her birinin IP’si var.

Komut: ipconfig → bu komutla; IP’yi, Subnet Mask’i ve Default Gateway’i ogrenebilirim.

MAC adresleri, sadece ayni Network’te haberlesmek icin kullanilir. Router’dan cikarken paketten silinir.

Ic Network’te her bilgisayar birbirine MAC adresini soyler. Bu protokolun bir ismi var.

Router’in birden fazla MAC adresi var. Router’in ic interface’inde bize bakan interface’in MAC adresini yazmamiz gerekiyor.

Multi Layer Switch’ler var, bazi Switch’ler Router gibi calisabiliyor. Suan detaylandirmayacagiz.

Router, kendine bagli olan butun Network’leri ogreniyor. Uzaktaki Network’leri nasil ogrenecek? Router’ler birbiriyle konusabiliyor. Bu daha detayli bir konu.

Prefix Length ???

Bir Network’teki ilk IP adresine Network Adresi deniyor.
Network’teki ilk IP adresine ve son IP adresine dokunamiyorsun.

Network Adresi: Host bitlerinin ‘0’ oldugu adrestir. Network’teki tum kullanicilari ifade eder.
Ornek: 192.168.1.0

Broadcast Adresi: Host bitlerinin ‘1’ oldugu adrestir. Networkteki tum kullanicilara paket gondermek icin kullanilir. // Son adres

Network adresi, sadece yonlendirme tablolarinda bulunur. Network adresine ping atamazsiniz.
Ancak Broadcast Adresine ping atabilirsiniz.





Host araligi: Bilgisayarlara IP adresi atanabilecek araliktir.

192.168.1.(1-254) // Ilk adres ve son adres verilemiyor.

192.168.1.hhhhhhhh
2(uzeri h) – 2 = Host Sayisi // “-2”, ilk adres ve son adresi ifade ediyor.

Burada 2(uzeri 8) -2 = 254 IP adresi dagitilabilir.



Router’lerin Default Gateway’i olmaz normalde. Cunku Default Gateway zaten kendisi.
Mesela Router’in IP’si 192.168.1.1 olur normalde.

Router’in bir gorevi: 192.168.1.1 ile 192.168.1.2’yi birbirine baglamak.

Router’da interface isimleri, (Ornek: Gi:0/0) ????

Broadcast adresine gonderilen Ping gibi paketleri, o Network’teki butun cihazlar cevaplar.


ICANN diye bir firma var.

IP adresleri atama islerini IANA’ya vermis. (IANA: Internet Assigned Numbers Authority)
Internet tarafindan atanan numaralari kontrol eden kurum.

IANA da demis ki
Amerika’da IP alacak olan kurum ARIN’e gitsin. (ARIN: American Registry for Internet Numbers)

Avrupa’da IP alacak olan kurum RIPE’e gitsin. (Reseau IP Europeans)

APNIC,
AfriNIC,
LAPNIC.
Seklinde 5 tane var.



Peki IP’leri nasil dagitmislar?
IP’ler, 32 bit oluyor.
Demisler ki 3 sinifa bolelim.

Subnet Mask
Class A → Buyuk olcekli sirketler icin. 0nnn nnnn. H.H.H 255.0.0.0
Class B → Orta olcekli sirketler icin. 10nnnnnn. N.H.H 255.255.0.0
Class C → Kucuk olcekli sirketler icin. 110nnnnn. N.N.H 255.255.255.0




A Class adres dagitim ornekleri:
00000001 → 1.000/8
00000010 → 2.000/8 → Stanford
00000011 → 3.000/8 → MIT
01101111 → 127.000/8 → General E.

Ilk 8 bit, 0 ile 127 arasinda degisiyorsa bu bir A Class adrestir diyoruz.

Ilk 8 bit, 128 ile 191 arasinda degisiyorsa bu bir B Class adrestir diyoruz.

C Class adreslerde ilk uc bit “110” ile basliyor.

Kac sirkete A Class adres verebiliriz? 127 Sirkete.
2 uzeri 14 sirkete (16000) sirkete B Class adres verilmis.
Geri kalan tum sirketlere C Class adres vermisler.

Ilk Octet
Class A 0-127
Class B 128-191
Class C 192-223

O zaman 192.168.1.X → Class C bir adrestir.

Turkiye’de Class B adres alan kuruluslar ITU, ODTU, Ege Universiteleri.


CLASSFULL ADDRESSING ??? Adresler ilk ciktigi zaman kullanilmis.

Kullanilmayan IP adreslerini toplayip CLASSLESS IP ADDRESSING’e gecilmis.

2.0.0.0/8
2.0.1.0/24
2.0.2.0/24
2.1.0.0/16
2.2.16.0/20 → host kismi 12 bit. Boylece 2(uzeri 12)-2 = 4096 IP.
Artik noktadan bolme diye bir sey yok. Toplanabilen IP adreslerini bu sekilde kullaniyoruz.

Eskiden Class A, Class B, Class C varken simdi istedigimiz gibi bolme yapabiliyoruz.



11:30
Host Sayisi
Class A 0-127 N.H.H.H/8 → 8.0.0.0/8 → HP 2(uzeri 24)-2 ~= 16 Milyon
Class B 128-191 N.N.H.H/16 → 160.75.0.0/16 → ITU 65,534 Host sayisi
Class C 192-223 N.N.N.H/24 → 195.0.0.0/24 → Sirket A (Son oktet= Host)
→ 199.1.1.0/24 → Sirket B → 199.1.1.0-255
→ 199.1.2.0/24 → Sirket C

Sirket B son okteti icin → 0-255 olabilir. .0 → network address , .1-254 → host, .255 → broadcast

Class D 224-239 MULTICAST(IP Adres Blogu)
Class E 240-255 Rezerve Experimental Addresses

ITU icin;
160.75.0.0 → Network Address
160.75.255.255 → Broadcast Address


PRIVATE ADDRESSES

Artik IP sayisi azaldigi icin ISP’ler, musterilerine hizmet verirken elindeki IP blogundan bize sadece 1 tane IP veriyor.
Cozum: Cihazlar internete cikarken tek bir IP uzerinden internete cikiyor. Bu IP, gercek IP.
Icerde ise sahte IP adresleri kullaniliyor.

Private Addresses

10.0.0.0/8

172.16.0.0/16
172.17.0.0/16
.
.
172.31.0.0/16

192.168.0.0/24
192.168.1.0/24
192.168.2.0/24
.
.
192.168.255.0/24

Bu adresler internette dolasamaz. Bunlar sahte IP adresleri.
Bu adresler internete cikarken Router’lerde IP donusumu yapiliyor.

Mesela Askeriye gibi kapali networklerde internete cikmayan networkler kullaniliyor.


LOOPBACK IP ADDRESS

127.0.0.0/8
TCP/IP baglanti kontrolu ( network karti ile iletisim kontrolu)
127.0.0.1’e ping atarsak kendi network kartina paket yollayarak netwok haberlesmesinin olup olmadigini kontrol edebiliriz.
Mesela Skype, kurulu olan bilgisayara ping atabilmek icin bu IP’yi kullaniyor.

Bu IP uzerinden sadece bilgisayarin kendi network karti kendi kendine haberlesme yapabiliyor.





Diyelim ki ADSL servisimiz var. DHCP sunucusu, Network’e baglanan bilgisayarllara IP dagitiyor.
IP Havuzu:
IP: 192.168.1.10-100
SM: 255.255.255.0
D.G.: 192.168.1.1
DNS: 8.8.8.8

Mesela bir A bilgisayari Network’e baglanirsa,
IP: 192.168.1.10
255.255.255.0
192.168.1.1
8.8.8.8
Seklinde aliyor.
Kablosuz baglanirsam?
B cihazi: Ip: 1.11
C cihazi: Ip: 1.12


DHCP sunucusu yoksa ne olacak?

Bir Switch bagladik,
A cihazi ve B cihazi bagli olsun.
A cihazi DHCP sunucusundan IP ister, ancak DHCP sunucusu olmadigi icin farkli bir yol dener.
A cihazi o zaman sunu yapar; Ben APIPA’dan kendime bir IP olusturayim.

A cihazi;
IP: 169.254.7.7
SM: 255.255.0.0

B cihazi da aynisini yapiyor:
IP: 169.254.8.16
SM: 255.255.0.0

APIPA: 169.254.0.0/16
255.255.0.0

MAC’i ogrenme metodu:
IP’den paket gonderiyorsun, senin MAC’in ne diye soruyorsun.
Yani MAC ogrenmek icin de MAC lazim.













ARP (Address Resolution Protocol)

Butun haberlesmenin temelini olusturan protokol.

Komut: arp -a

ARP tablosu var. Hangi IP’nin hangi MAC adresi ile eslestigini kaydeden tablo.

Ayni Network’teki cihazlar birbirlerine MAC adreslerini soylerler.

ARP protokolu, IP’den MAC adresini ogrenme protokoludur.

ARP Request var.
IP B → MAC adresin nedir?

Eger A → B paket yollanacaksa (A cihazindan B cihazina)
Ethernet’in IP’den MAC’i ogrenmesi gerekiyor. Baska turlu Ethernet calismiyor.
Eger A cihazi B cihazinin MAC adresini bilmiyorsa, A cihazi agdaki tum cihazlara bir paket yollar.
Tum cihazlar bu paketi acar.
B cihazi da kendine gelen paketi yanitlar. Boylece A cihazi, B cihazinin MAC adresini ogrenir.

Dolayisiyla ilk paketi gondermeden once gonderecegimiz cihazin MAC adresini ogrenmemiz gerekiyor.


???
Eger X cihazi IP B → MAC X derse, yani bu IP’deki MAC bana ait derse,
A cihazi, ilk yaniti donene inanir.

Gunumuzde cihazlarda Firewall oldugu icin Broadcasting ile tum MAC adreslerini ogrenme gerceklesmeyebilir.

ARP tablosunda IP Router ↔ MAC Router yoksa?
O zaman benim Google gidebilmem icin elimde Default Gateway adresim var.
MAC Router’i bilmiyorsam paket bir sure bekler.

Hemen bir ARP sorgusu yollarim. (IP Default Gateway → MAC adresin nedir?)
Bu sorguyu atarken Destination IP’ye Default Gateway’in IP’sini yazarim.

ARP Reply gelir.
MAC Default Gateway cevap verirse FRAME’deki DATA kisminda yazan MAC Router’i ogrenirim.
Daha sonra MAC Router’i kullanarak Google’a ulasabilirim.

IP’yi Router vermiyor. IP’yi DHCP sunucusu verir normalde. Bazen Router, DHCP sunucusu isini yapabilir ama bu nadiren olur.






14:00

Network’u kucuk kucuk parcalara bolmeye SUBNETTING denir.

2 ana nedenle SUBNETTING yapilir.
- Network performansini artirir. ( Broadcast paketleri sinirlanir.)
- Networkler arasi guvenligi saglarsiniz.

Onceden 24 bit olan Subnet Mask’imi 26 bit’e cikararak Network’umu 4’e bolebilirim.

Fa0, Fa1, Fa2, Fa3 = Fast Ethernet 0, Fast Ethernet 1, Fast Ethernet 2, Fast Ethernet 3

Router, bu Fa0, Fa1, Fa2, Fa3’e IP adresleri veriyor.

Bu sekilde SUBNETTING yapmak istiyorsak, HOST kismindan odunc bit aliyoruz.


Switch IP’ye bakmaz?? Switch MAC adreslerini ogrenir.



Network’teki cihazlara elle de IP dagitabiliriz ama genelde DHCP sunucusu kullanilir.
Router’a da DHCP sunucusu kurabiliriz.
Kendi bilgisayarimiza da DHCP sunucusu kurabiliriz.



8. Konu: TRANSPORT LAYER

TCP UDP
T.H. - DATA (TCP’de T.H. 20 Byte) T.H. - DATA (UDP’de T.H. 8 Byte)

TCP, 6 tane baslik ekliyor. UDP, 4 tane baslik ekliyor.
Source Port, Dest. Port:80, Sequence Number, (Source Port, Dest. Port, Length, Checksum)
Acknowledgement Number, Flag, Window Size


Interneti internet yapan protokollerden bir tanesi TCP ‘dir.

Paketlerin eksiksiz gelmesini saglayan, TCP’dir.

Peki UDP’de sira numarasi var mi? Yok.
Hizli gitmesi gereken ve eksik gitmesini goze alabilecegimiz problemlerde UDP kullaniriz.

Verilerin eksiksiz iletilmesini istedigimiz yerlerde TCP kullaniriz.

IP’nin uzerine TCP’yi ekleyince normal paketlerde sadece Uygulama Katmani kaliyor.





Flags var.
Bunlar 1 bitlik alanlar.

Flags:

SYN(biti): 0-1 // Degerlerini alabiliyor

ACK(biti): 0-1

RST: 0-1

FIN: 0-1


TCP Haberlesmesi:
3 adimda gerceklesir.

1. Adim: Connection Establishment Phase (3-Way Handshake)
Bu tamamlanmadan hicbir data iletilmez.

2. Adim: Data Transfer Phase (Veri transferi)

3. Adim: Connection Terminal Phase (Konusmanin tamamlanmasi)


Haberlesme Ornegi: (A bilgisayari ile sunucu arasinda)

Once A bilgisayari,
SYN:1 - ACK:0 - initial sequence number:101 - acknowledgement number: - -
S.Port: 1090 - D.Port:80



1. Paket: El sıkışmada sunucuya SYN biti yolluyoruz.
2. Paket: Sunucu da (SYN,ACK) doner.
3. Paket: A bilgisayari (ACK) yollar.


3-Way Handshake tamamlaninca, sira Data Transfer asamasina gelir.

A bilgisayari “Data HTTP 1.1 GET www.google.com/index.html” seklinde Get request atiyor.
Sunucu, “HTTP 200 OK” yolluyor. “HTTP DATA(index.html” i yolluyor.

Bu sekilde haberlesme suruyor.


Data Transfer asamasi sona erince DATA TERMINATION PHASE yapiliyor ve baglanti bitiriliyor.

A → Sunucu : FIN:1
A ← Sunucu : FIN:1 ACK:1 (Senin FIN’i aldim.)
A → Sunucu : ACK:1
↔ Connection Closed
TCP, acgozlu bir protokol.
Agdakilerin Bandwith’ini maksimum tutmaya calisiyor.


Port Numaralari: 2 Byte: 2(uzeri 16) = 0-65535 araliginda.

Well Know Port Numbers: 0-1023 araliginda.

Registered Port Numbers: 1024-49151 araliginda, (Registered olanlar da dynamic olarak kullanilabiliyor.)

Dynamic Port Numbers: 49152-65535 araliginda.

Bilgisayarlar, her actiklari uygulama icin bir tane Source Port belirliyor.


TCP UDP
Connection-oriented(3 way handshake) Connectionless
Reliable (guvenilir) Eksik segmentler yeniden iletilir. Unreliable
Guvenilir ama yavas Guvensiz ama hizli
Flow Control(segment iletim hizini kontrol eder.) no flow control

Ses ve video iletiminde UDP kullanilir. UDP basit haberlesmelerde de kullanilabilir.
DNS Query, DNS Reply → UDP ile yapilir. Bu isi TCP kullanarak yapsaydim 10 paket gondermem gerekirdi.

DHCP’den otomatik IP alirken yine UDP kullaniyoruz.


Window Size?? (TCP’de)
Ben her gelen pakete cevap vermiyorum. TCP’yi hizlandirmak icin kullaniliyor.

UDP’de hiz ayarlama diye bir sey yok. UDP hizi hep sabit tutuyor.

Subnetting:
Elimizdeki Network’u uzaylara boluyoruz.
Mesela Subnet Mask’im 24 bit iken ben bunu 25 bit’e cikarabilirim.
IP adresi belirlerken artik 25. Biti de goz onune aliyoruz.



Wireshark
Network’u izlemek icin kullanilan ucretsiz bir yazilim.
www.wireshark.org

PACKET TRACER
Cisco Network Academy’de kullaniyoruz.
netacad.com ‘a giriyoruz. Burada Resources kismindan Packet Tracer’i indirebiliriz.

Yarin uygulama yapabiliriz, Daha sonra bize verilecek olan dokumandan bakarak uygulama da yapabiliriz.

4. Gun

IPv6’ya gecisler yavas yavas yapiliyor.

Bir IP’nin kime ait oldugunu ogrenmek icin
ripe.net veya whois tarzi adreslerden ogrenebilirim.

Subnetting anlatildi.


Subnetlemeden sonraki Routing Tablo ornegi:

Routing Table
Network Address
C 192.168.1.0/25 Fa0 → 192.168.1.0000 0000 Network address
C 192.168.1.128/25 Fa1

Bu tabloyu Router kendisi olusturuyor.

Subnetting neden yapiliyor?
1. Sebebi guvenligi saglamak. Mesela Kurum calisanlari ile misafirlerin farkli Networklere baglanmalari, bircok guvenlik acigini onler.
2. Sebebi gereksiz Broadcast paketlerini engellemek.

Dis dunya, sizin Subnetting yapip yapmadiginizi bilmez. Dis dunya sadece sizin Blok adresinizi bilir. Siz Ic Network’te Subnetting yaparsiniz.


10:18


IPv6 adresleri 128 bit.
İfade etmek için Hexadecimal sistem kullanmışlar.

Hexadecimal sistem, Binary sistemin dostudur, çok hızlı geçiş yapabilir.

Bu sistemde oktet yerine hekstet??? kullanıyoruz.
İlk 4 hekstet Network olarak, son 4 hekstet ise Host olarak kullanılabilir????
IPv6 örneği:
2001:0DB8:0ABC:FBFB:BABA:BEBE:CC1E:1B2C
2. örnek:
2001:0DB8:0015:0000:0000:0000:00AB:0012
Bunu kısa gösterme yöntemleri var. Mesela:
2001:DB8:15:0:0:0:AB:12
Daha kısası:
2001:DB8:15::AB:12
Sistem, aradaki çift :(iki nokta)ya bakarak arada kaç tane sıfır olduğunu çözer.



10:40

Application Layer Protocols

L7 APPLICATION
L6 PRESENTATION HTTP, HTTPS, DNS, SMTP, POP3, IMAP, DHCP, DNS, FTP
L5 SESSION

L4 TRANSPORT TCP - UDP

L3 NETWORK IP

L2 DATA LINK ETHERNET, PPP, HDLC IEEE 802.11
L1 PHYSICAL


Application katmani, son kullaniciya baglanmamizi, arayuzu kullanmamizi saglayan kisim.

Presentation katmaninda yapilan is, Data’nin iletim bicimi, sıkıştırma, şifreleme gibi işlemleri gerçekleştirir.

Session Katmanı ise, istemci ile sunucu arasındaki oturumu takip eder.

DNS, Makine isminden IP cozumlemeyi sagliyor. Domain ismini yazdigimizda, o Domain’e bagli IP’yi bulmamizi saglar.

Telnet, SSH’in eski versiyonu. Telnet, kullanici adi ve parolayi sifrelemeden karsiya yolluyor.
Telnet konfigurasyonu cok kolay. Sifreleme islemleriyle pek ugrasmiyorsun.



Herkesin bilmesi gereken uygulamalar; HTTP : Web’te gezinmeyi saglar. SMTP:Kullanicilarin e-posta gondermesini sagliyor. POP….

DNS, 2 paketle calisiyor.

Bir bilgisayarin internete baglanabilmesi icin; IP adresi, Subnet Mask’i, Default Gateway’i olmasi gerekiyor. + Web sayfalarina baglanabilmemiz icin DNS’i yazmamiz gerekiyor.
DNS: 8.8.8.8 ayarlarsam, (DNS’i elle yazabiliyoruz.) Google’in DNS’ini ayarlamis olurum.

DNS sorgularinda UDP 53. Port kullaniliyor.
Aslinda DNS olmazsa internete cikamayiz.

Peki DNS sunucusu dunyadaki butun Web sayfalarinin adreslerini nereden biliyor?

3 Way Handshake icin oncelikle bir Source Port belirliyorum …

www nedir?

Mesela ben bir Domain satin aldim, DNS kayitlari yapacagim. Www aslinda bir subdomain.

NGINX ile Apache Web Sunuculari arasinda ne fark var?

Uluslararasi RFC dokumanlar var. HTTP’nin nasil calistigini aciklayan RFC dokuman da var.

Web tarayicilar sadece HTTP degil, FTP protokollerinin hizmetini de verebiliyor.

FTP, 21. Port’u kullaniyor. Ama dosya transferi kullanacaksam 20. Port gibi bir kanal aciyor???

IP’nin sonuna ‘:’ koyarak ulasmak istedigim Port’u yazabilirim.


Mail gonderme Protokolu SMTP, Mail alma protokolu POP ya da IMAP.

IMAP protokolu, Mail’lari sunucuda tutuyor.

IMAP ve SMTP, iki farkli servis. Mesela ben Outlook’ta ayarlari yanlis yaparsam, yalnizca birini kullanmak zorunda kalabilirim.

IMAP servisi de 143 Port’unu kullaniyor.

SSL ile sifrelenmis IMAP ve SMTP, farkli protokolleri kullaniyor.

Komut: nslookup // DNS sunucusunun bilgilerini gonder bana.
// Ve cihaz beni artik baska bir moda sokar.

Benim bilgisayarim IPv6’yi destekleyebilirse www.cisco.com’a IPv6 ile, desteklemiyorsa IPv4 ile baglanir.

Sadece “nslookup” yazarsam DNS sunucumun adresini gosteriyor.


DNS Hiyerarsisi.

Biz actigimiz tum web sitelerini DNS sayesinde aciyoruz.

DNS sunucusu www.google.com ‘un adresini nereden biliyor?
Bunun icin Root DNS Servers(Kok DNS Sunuculari) var.

Top Level DNS Servers da var. Mesela bunlardan bir tanesi “.com”lu adresleri, bir tanesi “.org”lu adresleri, bir tanesi “.org”ta tutuluyor, bir tanesi “.tr”de tutuluyor.

Eger DNS sunucumuz, yazdigimiz adresi bilmiyorsa,
Once Root DNS Server’a gidip .com uzantisini soruyor.
Sonra Top Level DNS Server’dan google.com’u soruyor.
… Bu sekilde sondan basa giderek IP’yi buluyor.

Hiyerarsi Root’tan baslayip asagi dogru dallaniyor.

DNS sorgulari sadece Web siteleri icin yapilmiyor. Mail ve FTP gibi uygulamalar icin de DNS Sunuculari var.


DHCP Islemi

Bizlere IP dagitan servis.
UDP kullanir. Normalde 4 paket kullanarak islemi tamamlar.
IP’yi kac saat rezerve edecegimizi DHCP’de ayarlayabiliriz.

Telekom servisleri eskiden telefonlara gercek IP veriyordu ancak artik onlar da Sahte IP veriyor.

Komut:
C:\ ipconfig /all // Hangi DHCP’den IP aldigim da dahil bir takim bilgileri veriyor.


SMB Protokolu var. ( Samba)
Uzaktan sizin makinenizdeki dosyalara erisim protokolunun ismi.

Network Guvenligi uzerine calisacaksak Bilgisayarimizdaki hangi Port’larin acik oldugunu bilmeniz gerekir.

Komut: netstat -n // Bilgisayarimizdaki acik Port’lari gosterir. -n uzantisi ???

Mesela bu komut sonucunda 50 bin baglanti goruyorsak muhtemelen bir sıkıntı vardır.

IPv6’da Loopback IP adresi,
ping ::1 // ile sorgulanir. Bu sekilde IPv6 testi de yapabiliriz.


ADSL’de ben nasil internete cikiyorum?

Diyelim ki ADSL’e baglandim. ADSL bana 85.1.2.3’u verdi. ISP araciligiyla Internet’e bagliyim.
Local’de Router’im:
IP: 192.168.1.1
S.M.: 255.255.255.0

A Bilgisayari:
IP: 192.168.1.5
S.M.: 255.255.255.0
D.G.: 192.168.1.1

B Bilgisayari:
IP: 192.168.1.6
S.M.: 255.255.255.0
D.G.: 192.168.1.1

Mesela 8.8.8.8’e baglanacagim.

Router’da bir NAT Table oluyor.






NAT Table
Source IP Source IP Dest. IP
192.168.1.5:8001 85.1.2.3:8001 8.8.8.8:53 // DNS sorgusu 53. Portu kullanir

192.168.1.5:3001 85.1.2.3:3001 26.2.8.12:80
192.168.1.6:5001 85.1.2.3:5001 26.2.8.12:80

192.168.1.7:5001 85.1.2.3:5002 26.2.8.12:80

Router, Normalde paket yollarken Port numarasini degistirmeden kullaniyor ama eger 2 farkli bilgisayar ayni porttan yollarsa, Port numarasini degistirerek paketi Internet’e cikartir.

NAT: Network Address Translation

IPv4 kullanimindan dolayi 1000 Kisilik bir sirketin gunluk Log kayitlari 700 MB olabiliyor.

255.255.255.255 → Tum IP adresleri demek.

Broadcast paketleri sadece ayni Network’un icerisinde ilerleyebilir.
Buna Broadcast Domain denir.

Peki ne zaman 255.255.255.255’i kullaniriz?

Bir PC acildigi zaman otomatik IP almak istedigi zaman DHCP Discover paketi yolluyor.
Bu PC, bir A bilgisayariysa:
Source MAC: MAC A
Dest. MAC: FF...FF
Source IP: 0.0.0.0
Dest. IP: 255.255.255.255
Source Port: UDP 68
Dest. Port: UDP 67

oluyor.

DHCP paket adimlari, DORA sureciyle gerceklesir. DORA;
Discover
Offer
Req.
Ack.

Network Haberlesmesini tamamladik.











Network Cihazlari ile ilgili bir uygulama yapacagiz.

www.gokhanakin.net












Ag Yoneticiligi 2. Seviye Bazi Konulari:

DHCP sunucusu Cisco cihazlarda nasil konfigure edilir?
DHCP saldirisi nasil yapilir?


Yorumlar

Yorum Gönder